سلێمانی ئەو شارەی بزاوتی ڕۆشنبیری و پێگەیاندنی هونەری تێدا نەکوژاوەتەوە

ئاڤا نیوز

لە سەدەی 19 ئەو کاتەی نالی لە شام دەبێ و زیاتر لە هەزار کیلۆمەتر لە سلێمانی دوور دەبێت، لەنامە شیعرییەکەی بۆ سالم، ئەو کاتەی بیری سلێمانی دەکات، دەنووسێت:

"شارێکە عەدل و گەرمە، لەجێگێکە خۆش و نەرم
بۆ دەفعی چاوەزارە دەڵێن: شاری شارەزوور"

سلێمانی، ئەو شارەی مێژووی دروستبوونی دوو سەدە و نیو دەبێت، بەڵام درەوشاوە و جوانییەکەی بۆ هەمیشە بەسەر ئاسمانی کوردستانەوەیە.

بەدرێژایی 100 ساڵی ڕابردوو، بزاوتی ڕۆشنبیری و پێگەیاندنی هونەر لەم شارە هەرگیز نەکوژاوەتەوە، هەر بۆیە کە ناوی سلێمانی دێت لەگەڵیدا دەوترێت شاری ڕۆشنبیری. لەلایەکی دیکە لەماوەی ئەو 100 ساڵە ڕۆحی بەرەنگاری و قوربانییدان ئەم شارەی کردووەتە خاوەنی ناسناوی شاری هەڵمەت و قوربانی.

زۆربەی سەرچاوە مێژوویییەکان کۆکن لەسەر ئەوەی شاری سلێمانی ڕۆژی 14-11-1784 لەلایەن ئیبراهیم پاشای بابانەوە ئاوەدان کراوەتەوە و پایتەختی میرنشینەکەی لە قەڵاچوالانەوە گواستووەتەوە سلێمانی، ئیبراهیم پاشا شارەکەی بەناوی باوکیەوە (سلێمان پاشا) ناوناوە. ئێستا 241 ساڵ بەسەر دروستبوونی ئەو شارە ڕەنگینەی کوردستان تێپەڕ دەبێت.

ئەزمەڕ و گۆیژە، سەرچنار و بەردەرکی سەرا ئەو هێما بەرزانەن کە لەگەڵ ناوهێنانیان جوانی و ڕەنگینی سلێمانیت دێنێتە بەرچاو.

ساڵی 1955 بەڵگەنامەیەك لە ڕۆژنامەی ژین لە بڵاوكراوەتەوە، لەو ساڵانە سلێمانی تەنیا لە شەش گەڕەک پێکهاتبوو، ئەوانیش هەریەکە لە گەڕەکەکانی "کانی ئاسکان، گۆیژە، مەڵکەندی، سەرشەقام، چوارباخ، دەرگەزێن، گەڕەکی جوولەکان" کە ئێستا خراوەتە سەر گەڕەکی سەرشەقام.

لە چەقی شار سەرای سلێمانی دەبینیت، میرەکانی بابان لەگەڵ دروستکردنی شاری سلێمانی جێگەیەکیان تەرخان کردووە بۆ بارەگای بەڕێوەبردنی دەسەڵاتەکەیان بەمەش ناسراوە بە سەرا، تا ئەمڕۆش وەک هێمایەکی دیاری ئەم شارە بە بەرزی ماوەتەوە.

لەباسی مێژووی ئەدەبیدا، قوتابخانەیەکی شیعری باڵا، کە وەک پایەی سەرەکی ئەدەبی کوردی تۆمارکراوە لە شاری سلێمانی بووە، قوتابخانەی شیعری بابان کە نالی و سالم و کوردی وەک سێکوچکەی بابان ناویان دێت بۆ هەمیشە بوونیادێکی گەورەیان بۆ ئەدەبی کوردی دانا. 

سلێمانی، بەهۆی سرووشتە دڵڕفێن و خەڵکە خاکەڕاییەکەی بووەتە جێگە سەرنجی گەشتیاران لە هەموو لایەکەوە، جگە لەوەی سەدان ساڵە بووەتە لانکەی حەوانەوەی هەزاران ئەهلی دیکەی شارەکانی کوردستان، کە دڵبەستەی ئەم شارە بوون ئیدی بۆ هیچ کوێیەک نەڕۆیشتن.