کاریگەریی میلیشیاکان لە دەشتی نەینەوا و نیگەرانیی مەسیحییەکان

ئاڤا نیوز

کاریگەریی میلیشیا چەکدارەکان لە ناوچەکانی دەشتی نەینەوا، نیگەرانی زۆری لای مەسیحییەکان دروست کردووە لەسەر داهاتووی نوێنەرایەتی سیاسی و ئارامی ناوچەکانیان، بۆ ئەو مەبەستەش هەواڵەکانیان بۆ نەهێشتنی ئەو کاریگەرییە پێش هەڵبژاردن چڕ کردووەتەوە.

بڵاوکراوەی فەرمی: بەگوێرەی ڕاپۆرتێکی ڕۆژنامەی "عەرەبی الجدید"ی قەتەری، مەسیحییەکان لە ڕێگەی چالاکییە جەماوەری و ئایینییەکانەوە لە ناوچەی دەشتی نەینەوا لە پارێزگای نەینەوا، لەم دواییانەدا هەوڵەکانیان چڕتر کردووەتەوە بۆ کۆتاییهێنان بە کاریگەری گرووپ و پێکهاتە چەکدارەکان لە ناوچەکانیان، پێش هاتنی وادەی هەڵبژاردنی گشتی پەرلەمان، کە بڕیارە لە 11ـی تشرینی دووەم ئەنجام بدرێت.

وێنە گەورەکە: دەشتی نەینەوا، کە زۆرینەی دانیشتوانی مەسیحین و بە درێژایی ڕۆژهەڵاتی شاری موسڵ و باکووری ڕۆژهەڵاتی بەرەو هەولێر درێژدەبێتەوە، بێجگە لە زیاتر لە 10 شارۆچکە، چوار قەزای ئیداری دەگرێتەوە، ئەوانیش حەمدانییە، تەلکێف، مەخموور و شێخان، هەروەها ناحیەی بەعشیقە و دەیان گوندی بچووک. ئەم ناوچەیە لە کاتی کۆنترۆڵکردنی پارێزگای نەینەوا لەلایەن ڕێکخراوی داعشەوە لە ناوەڕاستی ساڵی 2014، تووشی تاوان و پێشێلکاریی گەورە بووەتەوە، کە بووە هۆی کۆچی بەکۆمەڵی مەسیحییەکانی دەشتی نەینەوا. سەرەڕای کۆتاییهاتنی سەردەمی داعش، بەڵام ڕێژەیەکی کەم لە مەسیحییەکانی دەشتی نەینەوا گەڕاونەتەوە، لەکاتێکدا زۆرینەیان هێشتا دوودڵن لە گەڕانەوە.


باڵادەستیی میلیشیاکان لە دەشتی نەینەوا

چاودێران و هاووڵاتیان هۆکاری ئەم دۆخە بۆ باڵادەستیی میلیشیا چەکدارەکان لە ناوچەکانیان دەگەڕێننەوە، دیارترینیان میلیشیای "بابلیون"ـە، بە سەرۆکایەتی ڕەیان کلدانی، کە ناوی لە لیستی سزاکانی ئەمریکادایە، هاوشانی میلیشیاکانی دیکە وەک "حەشدی شەبەک"، "کەتائیبی حیزبوڵڵا" و "عەسائیبی ئەهلی حەق".

 

چالاکوانان لە شارۆچکەی حەمدانییە، ڕۆژی یەکشەممەی ڕابردوو، گردبوونەوەیەکیان ڕێکخست و داوای "دوورخستنەوەی چەک لە هەڵبژاردنەکان"یان کرد و لە پەیامێکدا بۆ حکومەت گوتیان: "نوێنەرایەتی پێکهاتەی مەسیحی لە پەرلەمانی داهاتوودا نابێت تایبەتمەندییەکی سەربازیی هەبێت"، کە ئاماژەیە بۆ میلیشیای "بابلیون"، کە خۆی وەک نوێنەرێکی سیاسی و چەکداری مەسیحییەکانی عێراق نیشان دەدات.

 

داواکاری و ئاراستەی مەسیحییەکان

"هاوپەیمانی مەسیحی"، کە چەندین هێزی سیاسی و ئایینی مەسیحی عێراقی لەخۆدەگرێت، پێشتر داوایەکی هاوبەشی ئاراستەی حکومەت کردبوو، داوای دەستوەردانی لە "کشانەوەی" میلیشیا چەکدارەکان لە ناوچەکانی دەشتی نەینەوا و سپاردنی دۆسیەی ئەمنی بە خەڵکی ناوچەکە کرد. ئەم هاوپەیمانییە هەریەک لە "ئەنجومەنی نەتەوەیی کلدانی"، "بزووتنەوەی کۆمەڵەی سریانی"، "یەکێتی دیموکراسی کلدانی"، و چەندین ڕێکخراوی دیکە دەگرێتەوە.

 

ئەم هێزانە لە بەیاننامە هاوبەشەکەدا ڕایانگەیاند کە "میلیشیا و گرووپە چەکدارەکان سەرمایەی گەندەڵی بەرهەمهاتوون لە پڕۆسەکانی قاچاخچێتی، سەرانە و بازرگانیکردنی نایاسایی بە زێڕ و ماددە هۆشبەرەکان، لەگەڵ بەکارهێنانی مووچەی وەهمی، بۆ کڕینی ویژدان و دەنگ و تۆقاندنی سەرکردە کەنیسەیی و سیاسییە ڕەسەنەکان."

 

یونادم کەننا، پەرلەمانتاری عێراق، هۆشداریدا لە دەرهاوێشتەی مەترسیدار، ئەگەر دەستبەسەرداگرتنی مافە سیاسییەکانی مەسیحییەکان لەلایەن ئەو لایەنانەی کە بانگەشەی نوێنەرایەتی پێکهاتەی مەسیحی دەکەن و دەسەڵات و کاریگەری و چەک و پارەیان هەیە، بەردەوام بێت.

 

کەننا بە "العربی الجدید"ی وت: "کێشە گەورەکەی کە مەسیحییەکان لە عێراقدا ئێستا ڕووبەڕووی دەبنەوە، ئەوەیە لایەنی دەستڕۆیشتوو بەهۆی کاریگەرییانەوە دەستیان بەسەر نوێنەرایەتی و کورسییەکانی مەسیحییەکاندا گرتووە"، ئاماژەی بە گرووپی "بابلیون" بە سەرۆکایەتی ڕەیان کلدانی دا.

 

کەننا ڕوونیشیکردەوە، سیستەمی کۆتا بۆ مەسیحییەکان وادەکات هەموو عێراقییەک بتوانێت دەنگ بۆ ئەو کورسیانە بدات، نەک تەنیا مەسیحییەکان، ئەمەش وادەکات نوێنەرایەتی ڕاستەقینەیان نەبێت و پێویستە یاسای کۆتا هەموار بکرێتەوە.

 

پێشنیارەکان بۆ چارەسەر و داهاتوو

لوئەی سڵێوا، چالاکوانی مەدەنی مەسیحی، کە بەهۆی هەڕەشەکانی میلیشیا دەستڕۆیشتووەکانەوە لە دەشتی نەینەوا لە شاری هەولێر نیشتەجێیە، بە ڕۆژنامەکەی وت: "گرووپی کلدانی (میلیشیای بابلیون) لە ماوەی هەشت ساڵی ڕابردوودا دەستی بەسەر بەڕێوەبردنی پێکهاتەی مەسیحیدا گرتووە، چونکە کاریگەری و نزیکبوونەوەی لە پارت و گرووپەکانی بەغدا قۆستووەتەوە بۆ کۆنترۆڵکردنی کورسییەکانی پەرلەمان کە بۆ کۆتای مەسیحییەکان تەرخان کراون، بێجگە لە کۆنترۆڵکردنی تاکە وەزارەت کە بەپێی نەریت بۆ پێکهاتەی مەسیحی لە حکومەتی عێراقدا تەرخان کراوە، ئەویش وەزارەتی کۆچ و کۆچبەرانە."

 

یوحەننا یوسف، پارێزەر و سیاسیی عێراقی، پێشبینی کرد کە زیاتر لە 80%ی مەسیحییەکان بایکۆتی هەڵبژاردنەکان بکەن، بەهۆی باڵادەستی میلیشیای بابلیون بە زۆرینە لە ناوچە مەسیحییەکاندا.

 

ناوبراو لە لێدوانێکیدا بۆ "العربی الجدید" گوتی: "مەسیحییەکان سێ بژاردەیان لەبەردەمدایە بۆ کۆتاییهێنان بە دۆخی پەراوێزخستنی سیاسی: یەکەم، بە تەواوی بایکۆتی هەڵبژاردنەکان بکەن؛ دووەم، یاسای کۆتا بگۆڕدرێت بۆ دڵنیابوون لە بەشدارییەکی کاریگەر و ڕاستەقینەی مەسیحییەکان؛ سێیەمیش، هەڵوەشاندنەوەی یەکجارەکی سیستەمی کۆتایە بۆ ئەوەی کێبڕکێ لەسەر کورسییەکان و نوێنەرایەتی مەسیحی لە پەرلەماندا وەک باقی عێراقییەکان بێت."