جێگۆڕکێی سەربازیی ئەمریکا لە عێراق؛ کشانەوەیەکی ستراتیژی یان گۆڕانکارییەکی تاکتیکی؟

ئاڤا نیوز

بڕیاری کتوپڕی ئەمریکا بۆ کشانەوەی هێزەکانی لە بنکەکانی عەین ئەسەد و ڤیکتۆریا لە عێراق و جێگیرکردنەوەیان لە هەولێر و وڵاتێکی عەرەبی، گۆڕانکارییەکی بەرچاوە لە هەڵوێستی سەربازیی واشنتن لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا. ئەم هەنگاوە سەرەڕای ئەوەی وەک "کشانەوەیەک" دەردەکەوێت، بەڵام لە ڕاستیدا ئاراستەکردنەوەیەکی وریایە کە ئامانجی دروستکردنی هاوسەنگییەکی نوێیە لە نێوان پێداویستییە ئەمنییەکانی پاراستنی کاریگەریی ستراتیژی و مەترسییە کارپێکەرەکانی پەیوەست بە سیاسەتی ناوخۆیی و گرژییە هەرێمییەکان.

بڵاوکراوی فەرمی: بەپێی ڕاپۆرتێکی ماڵپەڕی "مۆنیتەر جیۆپۆلەتیکی" کەنەدی، ئەمریکا هێزەکانی لە عێراقدا جێگیر دەکاتەوە و لە بنکەکانی ناوەڕاست دەیانکشێنێتەوە بۆ هەولێر و ڕەنگە وڵاتانی دراوسێ. ئەمە بۆ پاراستنی هێزەکانییەتی لە هێرشی میلیشیاکان و کەمکردنەوەی فشارە سیاسییەکانی عێراق، لە کاتێکدا کاریگەریی ستراتیژیی خۆی لە ناوچەکەدا دەپارێزێت. ئامانج لێی دروستکردنی پێگەیەکی نەرمونیانتر و کاریگەرترە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی قەیرانە هەرێمییەکان و پاراستنی بەرژەوەندییەکانی.

ئامانجەکانی جێگیرکردنەوەی هێزەکانی ئەمریکا

بەگوێرەی ڕاپۆرتەکە، ئامانجی سەرەکی واشنتن پاراستنی کاریگەریی خۆیەتی لە عێراق لە کاتێکدا سەربازەکانی لە مەترسییەکانی زیادبوونی گرژییە جیۆپۆلیتیکییەکان دەپارێزێت. بە کشانەوە لە عەین ئەسەد و ڤیکتۆریا کە دوو بنکەی بەردەوام لەلایەن میلیشیاکانی نزیک لە ئێرانەوە دەکرانە ئامانج، ئەمریکا لاوازیی هێزەکانی لە بەرامبەر هێرشە ناتەریبەکاندا کەمدەکاتەوە. ئەمەش، جگە لە پاراستنی سەربازەکان، تێچووی سیاسیی پێکدادانەکان کەمدەکاتەوە کە ئەگەری هەیە گرژییەکانی نێوان واشنتن و بەغدا زیاتر بکەن. ئامانجێکی دیکەش بریتییە لە بێبەشکردنی تاران لە سوودی تاکتیکی و سیمبولی هێرشکردنە سەر ئامانجە سەربازییەکانی ئەمریکا لە ناوەڕاست و ڕۆژئاوای عێراق.

بەڕێوەبردنی فشارە سیاسییەکانی عێراق و پاراستنی گەیشتنی ستراتیژیی هەولێر

محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق، ڕووبەڕووی فشاری ناوخۆیی دەبێتەوە بۆ کۆتاییهێنان بە "بوونی سەربازیی بیانی". کشانەوە لە بنکەکانی عەین ئەسەد و ڤیکتۆریا بەشێک لەم فشارانە کەم دەکاتەوە، لە کاتێکدا ئەمریکا بوونێکی کاریگەر لە هەولێر دەپارێزێت کە یارمەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەدات پلەیەک لە سەربەخۆیی بپارێزێت. جێگیرکردنی هێزەکان لە هەولێر توانای کۆنترۆڵی ئاگر، هەواڵگری و چاودێری ئەمریکا لە سەرانسەری عێراق، سووریا و ئێران دەپارێزێت، چونکە حکومەتی هەرێمی کوردستان ژینگەیەکی ئارامی سیاسیی فەراهەم کردووە و سەربازانی ئەمریکا وەک هاوپەیمان سەیر دەکرێن.

هۆکارە کاریگەرەکان لەسەر بڕیارەکە

• زیادبوونی مەترسیی میلیشیاکان: هێرشە بەردەوامەکانی میلیشیاکانی نزیک لە ئێران بۆ سەر بنکەکانی ئەمریکا لە عێراق، مەترسییەکانی جێگیرکردنی هێزەکانی لەو ناوچانەدا زیاتر کردووە.

• کەمبوونەوەی شەرعییەتی ناوخۆیی: بوونی سەربازیی ئەمریکا بووەتە ئامانجێکی سیاسی بۆ گرووپە عێراقییەکان کە دەیانەوێت هەستی نەتەوەپەروەری بورووژێنن.

• سوودە ستراتیژییەکانی هەولێر: هەولێر پاراستنی سیاسی، ئاسایشی سەربازی و سوودی جوگرافی پێشکەش دەکات، وەک ناوەندێک بۆ چاودێریکردنی سێگۆشەی ئێران-سووریا-تورکیا و هاوپەیمانێکی متمانەپێکراو.

• قووڵایی هەرێمی لە وڵاتانی عەرەبی دراوسێدا: واشنتن بیر لە گواستنەوەی هەندێک لە سەربازەکانی بۆ وڵاتانی وەک کوەیت یان ئوردن دەکاتەوە کە بنکەی سەلامەت و توانای گەیشتنی خێرا بۆ ناوچەکە دابین دەکەن.

دەرئەنجامە ستراتیژییەکان

تاران پێدەچێت ئەم جووڵەیە وەک پاشەکشەیەک نیشان بدات، بەڵام ئەمە لێکدانەوەیەکی نادروستە، چونکە ئەمریکا عێراق جێناهێڵێت، بەڵکو سەرنجی دەخاتە سەر ناوچە بەڕێوەبراوەکانی. کشانەوەکە فشارەکان لەسەر حکومەتی عێراق کەم دەکاتەوە و پەیوەندییەکانی نێوان واشنتن و بەغدا باشتر دەکات.

کاریگەریی جیۆپۆلیتیکیی هەرێمیی گۆڕانکاریی ئەمریکا

ئەم جێگیرکردنەوەیە کاریگەریی لە دەرەوەی عێراقیش هەیە، چوارچێوەیەکی نەرم بۆ ئەمریکا دروست دەکات کە لە کاتی قەیرانە هەرێمییەکان، بەتایبەتی لەگەڵ ئێران، بەکار بهێنرێت. ئەمەش دڵنیایی دەدات کە واشنتن توانای یاریزانێکی سەرەکی بوونی لە هەر گرژییەکی داهاتوودا دەپارێزێت و لەگەڵ ئامانجی ستراتیژیی گشتیی کەمکردنەوەی تێچووی جێگیرکردنی درێژخایەن و پاراستنی کاریگەریی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا دەگونجێت.