پێش ڕووخانی ڕژێمەکەی، ئەسەد لەبارەی تورکیا چی بە ئێران گوتبوو؟

ئاڤا نیوز

دوو بەرپرسی ئێرانی باس لە دوایین ڕۆژەکانی پێش لەکارلابردنی بەشار ئەسەد، سەرۆککۆماری لەکارلادراوی سووریا دەکەن و ئاماژە بۆ ئەوە دەکەن ئەسەد لەلای وەزیری دەرەوەی ئێران گلەیی لەوە کردبوو کە تورکیا بە تووندی پاڵپشتی هێزەکانی ئۆپۆزیسیۆن دەکات بۆ لەسەر کار لادانی.

 

وێنە گەورەکە: دوای پێنج دەیە لە حوکمڕانیی بنەماڵەی ئەسەد و 11ڕۆژ  لە دوای دەستپێکردنی هێرشی گرووپە چەکدارەکانی تەحریرولشام دژی دەسەڵاتی بەشار ئەسەد و کۆنترۆڵکردنی دیمەشقی پایتەخت، ڕۆژی 8 تشرینی دووەم ئۆپۆزیسیۆنی سووریا کۆتایهاتنی دەسەڵاتی ئەسەدی بە تەواوی ڕایگەیاند و بەشار ئەسەد بەرەو مۆسکۆ هەڵهات و لەوێ مافی پەنابەرێتی پێبەخشرا.

 

زانیاریی بەدەستهاتوو: دوو بەرپرسی ئێرانی کە قسەیان بۆ ئاژانسی ڕۆیتەرز کردووە، باس لە دوایین ڕۆژەکانی پێش لەکارلابردنی بەشار ئەسەد دەکەن. بە گوتەی یەکێک لەو بەرپرسە ئێرانییانە، ئەسەد لە 2 ی کانوونی یەکەمدا لەگەڵ عەباس عێراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران لە دیمەشق کۆبووەتەوە. ئەسەد لە کۆبوونەوەکەدا تووڕەیی خۆی لەوە نیشانداوە کە لەلایەن تورکیاوە هەوڵێکی زۆر خراوەتەگەڕ بۆ لەسەر کار لابردنی.

 

زانیاریی زیاتر: هەر بە گوتەی ئەو بەرپرسە، عێراقچی دڵنیایی داوەتە ئەسەد لە پشتیوانی بەردەوامی ئێران و بەڵێنی ئەوەشی پێداوە کە ئەو بابەتە لەگەڵ ئەنقەرە دەوروژێنێت و ڕۆژی دواتر عێراقچی لەگەڵ هاکان فیدان، وەزیری دەرەوەی تورکیا کۆبۆوە و نیگەرانی تووندی تارانی سەبارەت بە پشتیوانی ئەنقەرە بۆ پێشڕەوی ئۆپۆزیسیۆن دەربڕیوە.

 

لەلایەکی دیکە: بەرپرسێکی دیکەی ئێرانی دەڵێت: گرژی بەسەر کۆبوونەوەکەدا زاڵ بوو، ئێران ناڕەزایی خۆی لە لایەنگری تورکیا بەرامبەر بە ئەجێندای ئەمریکی و ئیسرائیل دەربڕی و نیگەرانییەکانی ئەسەدیشی گەیاند، ئەمەش بە ئاماژەدان بە پشتیوانی ئەنقەرە لە ئۆپۆزیسیۆنی سووریا و هاوکارییەکانی لەگەڵ بەرژەوەندییەکانی ڕۆژئاوا و ئیسرائیل لە بە ئامانجگرتنی هاوپەیمانەکانی ئێران لە ناوچەکە.

 

بۆچوونی لایەنی بەرامبەر: سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دەرەوەی تورکیا کە ئاگاداری وتووێژەکانی وەزیری دەرەوەی تورکیایە، ڕایگەیاند ئەمانە لێدوانەکانی فیدان نین و گوتیشی: عێراقچی هیچ پەیامێکی ئەسەدی بۆ ئەنقەرە نەناردووە.

 

ئەو بەرپرسە ئاماژەی بەوەشکرد، فیدان ئەسەدی بە هۆکاری قەیرانەکە زانیوە و جەختیشی لەوە کردەوە کە بەشدارینەکردنی لە دانوستانەکانی ئاشتی ڕاستەقینە و ساڵانێک حوکمڕانی ستەمکارانەی ئەو، ڕەگ و ڕیشەی ململانێکان بوو.

 

لێدوانی فەرمی: هاکان فیدان، وەزیری دەرەوەی تورکیا ڕۆژی یەکشەممە لە دەوحە بە ڕۆژنامەنووسانی ڕاگەیاند: ڕژێمی ئەسەد "کاتی بەنرخ"ی هەبوو بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی ئێستای سووریا، بەڵام نەیکرد و لەبری ئەوە ڕێگەی بە "هێواش هەڵوەشاندنەوە و داڕمانی ڕژێم" دا.

 

کاریگەریی و لێکەوتەکان: ئایەتوڵڵا خامنەیی، ڕێبەری باڵای کۆماری ئیسلامیی ئێران ڕۆژی چوارشەممە لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند: لەکارلادانی ئەسەد لە ئەنجامی پلانێکی ئەمریکا و ئیسرائیل بووە و ئاماژەی بەوەشکرد، یەکێک لە وڵاتانی دراوسێی سووریاش ڕۆڵی هەبووە. بێ ئەوەی ناوی هیچ وڵاتێک بهێنێت، بەڵام دیار بوو مەبەستی تورکیا بوو.

 

چی ڕوویدا: ئێران لە شەڕی ناوخۆی درێژخایەنی سووریا پشتگیری ئەسەدی کرد، بەڵام لابردنی وەک گورزێکی گەورە بۆ "بەرەی مقاوەمە" بە ڕابەرایەتی ئێران دادەنرێت کە هاوپەیمانی سیاسی و سەربازی بوو دژی کاریگەریی ئیسرائیل و ئەمریکا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا.

 

پێدراوە ڕاستییەکان: تورکیا لە دوای سەرهەڵدانی شەڕی ناوخۆ لە ساڵی 2011ەوە لایەنگرێکی سەرەکی گرووپە ئۆپۆزیسیۆنەکان بووە کە هەوڵی دەرکردنی ئەسەدیان داوە.