حکومەتی خۆجێیی غەززە ئاماری زیانی هێرشەکانی ئیسرائیل بڵاودەکاتەوە

ئاڤا نیوز

نووسینگەی ڕاگەیاندنی حکومەتی کەرتی غەززە تەواوی ئامارەکانی زیانە گیانی و ماددییەکانی هێرشەکانی ئیسرائیلی لە ساڵی 2023ەوە تاوەکو ئێستا ئاشکرا کرد. ڕۆژانە دەیان هاووڵاتیی غەززە بە هێرشە ئاسمانی و زەمینییەکانی سوپای ئیسرائیل دەکوژرێن.

چیرۆکی سەرەکی: لە 07-10-2023ەوە جەنگ لە نێوان فەلەستینییەکان و ئیسرائیل لە کەرتی غەززە دەستی پێکردووە، سەرەڕای ئاگربەستی کاتی، بەڵام تاوەکو ئێستا جەنگەکە كۆتایی نەهاتووە و ڕۆژانە دەیان هاووڵاتیی غەززە بە هێرشە ئاسمانی و زەمینییەکانی سوپای ئیسرائیل دەکوژرێن.

زانیاریی زیاتر: زیاتر لە سێ مانگە ئیسرائیل گەمارۆی کەرتی غەززەی داوە و بەشێوەیەکی سنووردار نەبێت ڕێگە بە چوونە ناوەوەی هاوکارییە مرۆییەکانی نادات، بۆیە تا دێت دۆخی مرۆیی لەو کەرتە خراپتر دەبێت.

ژمارەکان وا دەڵێن: نووسینگەی ڕاگەیاندنی حکومەت لە کەرتی غەززە ئاماری زیانە گیانی و ماددییەکانی هێرشەکانی ئیسرائیلی لە 07-10-2023 تاوەکو 18-07-2025 بۆ سەر کەرتەکە بڵاوکردەوە، بەم شێوەیە بوون:

یەکەم: داتای دیمۆگرافی و کۆنتێکستی گشتی:

- 650 ڕۆژە کۆمەڵکوژی و پاکتاوی نەژادی دژی خەڵکی مەدەنی لە کەرتی غەززە بەردەوامن.

- زیاتر لە دوو ملیۆن و 400 هەزار هاووڵاتی غەززە ڕووبەڕووی برسێتی بوونەتەوە.

- زیاتر لە 88% کەرتەکە بە تەواوی خاپوورن کراوە.

- قەبارەی زیانی سەرەتایی لە کەرتەکە زیاترە لە 62 ملیار دۆلار.

- 125 هەزار تۆن ماددەی تەقەمەنی هەڵدراونەتە سەر کەرتەکە.

- %77ی ڕووبەری کەرتی غەززە لەژێر کۆنترۆڵی ئیسرائیل دایە.

دووەم: کوژراوان و بێسەروشوێنان و کۆمەڵکوژییەکان:

- 67 هەزار و 880 کەس کوژراون و بێسەروشوێنن، 19 هەزاریان منداڵن و 12 هەزار و 500یان ئافرەتن.

- 953 منداڵ تەمەنیان لە ساڵێک کەمترە کوژراون.

- 400 منداڵی ساوا لە کاتی جەنگدا لەدایکبوون و کوژراون.

- هەزار و 590 ئەندامی تیمە پزیشکییەکان کوژراون.

- 122 ئەندامی بەرگریی شارستانی کوژراون.

- 228 ڕۆژنامەنووس کوژراون.

- 171 فەرمانبەری شارەوەانییەکانی کەرتی غەززە کوژراون کە چواریان سەرۆک شارەوانی بوون.

- 777 ئەندامانی پۆلیس و کارمەندانی چاودێریکردنی پرۆسەی دابەشکردنی هاوکارییەکان کوژراون.

- 38 هەزار خێزان ڕووبەڕووی کۆمەڵکوژی بوونەتەوە.

- زیاتر لە 60% کوژراوان لە منداڵ و ئافرەت و بەساڵاچوو پێکهاتوون.

- 68 منداڵ بەهۆی بەدخۆراکی گیانیان لەدەستداوە.

- %41ی نەخۆشانی گورچیلە بەهۆی نەبوونی خۆراک و پێداویستیی تەندروستی گیانیان لەدەستداوە.

- سێ هەزار و 500 حاڵەتی لەباربردنی منداڵان بەهۆی کەمی خۆراکی پێویست تۆمارکراون.

- 17 حاڵەتی گیانلەدەستدان بەهۆی سەرماوە لە کەمپەکانی ئاوارەبوونی "زۆرەملێ" گیانیان سپاردووە لەوانە؛ 14یان منداڵبوون.

سێیەم: بریندار و دۆخە مرۆییەکان:

- 139 هەزار و 355 کەس بریندارن.

- 18 هەزار و 500 کەس لەکۆی برینداران پێویستییان بە چاکسازیی درێژخایەن هەیە.

- زیاتر لە چوار هەزار و 700 بڕینی ئەندامانی جەستە تۆمار کراون لەوانە؛ 18%ی منداڵن.

- زیاتر لە 421ی کۆی برینداران ڕۆژنامەنووسن.

- زیاتر لە 16 هەزار و 646 ئافرەت بێوەژن بوون (مێردەکانیان کوژراون).

- زیاتر لە 44 هەزار و 537 منداڵ بێ دایک یان باوک یان هەردووکیان ماونەتەوە.

- زیاتر لە دوو ملیۆن و 142 حاڵەتی تووشبوون بە نەخۆشییە گوازراوە جۆراوجۆرەکان بەهۆی ئاوەربوونی زۆرەملێ تۆمار کراون.

- 71 هەزار و 338 کەس تووشی نەخۆشیی هەوکردنی جگەربوون.

چوارەم: کەرتی تەندروستی:

- 38 نەخۆشخانە بە ئامانجگیراوە یان خاپوور بووە یان لە خزمەتکردن پەکی کەوتووە.

- 96 ناوەندیی چاودێریی تەندروستی بۆردوومانکراوە یان پەکیان کەوتووە.

- 144 ئۆتۆمبێڵی فریاکەوتن بۆردوومانکراون.

- 55 ئۆتۆمبێڵی بەرگریی شارستانی بەئامانجگیراون.

پێنجەم: خوێندن و دامەزراوەکانی ئەکادیمی:

- 156 قوتابخانە و دامەرزارەی فێرکاری خاپوور کراون.

- 382 قوتابخانە و زانکۆ و دامەزراوەی فێرکاریی بەشێوەیەکی نیمچەیی لەکار کەوتوون.

- زیاتر لە 13 هەزار و 400 قوتابی کوژراون.

- زیاتر لە 785 هەزار قوتابی لە خوێندن بێبەشکراون.

- زیاتر لە 800 مامۆستا و کارمەندی کەرتی پەروەردە کوژراون.

- زیاتر لە 173 زانا، ئەکادیمی و توێژەر کوژراون.

شەشەم: شوێنی پەرستن و گۆڕستانەکان:

- 833 مزگەوت بە تەواوی خاپوور کراون.

- بەشێکی 178 مزگەوت وێران کراون.

- سێ کڵێسا زیاتر لە جارێک بەئامانجگیراون.

- لەکۆی 60 گۆڕستان 40یان وێرانکراون.

- ئیسرائیل دوو هەزار و 420 تەرمی مردوو و کوژراوی لەنێو گۆرستانەکان بردووە.

- ئیسرائیل حەوت گۆڕستانی بەکۆمەڵی لەنێو باڵەخانەی نەخۆشخانەکان دروست کردووە.

حەوت: نیشتەجێبوون و ئاوارەبوونی زۆرەملێ و پەناگەکان:

- 223 هەزار یەکەی نیشتەجێبوون لەلایەن ئیسرائیلەوە بە تەواوی خاپوور کراون.

- 134 هەزار یەکەی نیشتەجێبوون وێرانکراون و بۆ ژیانکردن گونجاو نین.

- بەشێکی 212 هەزار یەکەی نیشتەجێبوون خاپوور کراون.

- 288 هەزار خێزانی فەلەستینی بێ ماڵ و حاڵن.

- لەکۆی 135 هەزار خێوەت، 117 هەزاریان ڕزی بوون و شیاوی نیشتەجێبوون نین.

- زیاتر لە دوو ملیۆن هاووڵاتی مەدەنی بەهۆی سیاسەتی ئاوارەبوونی زۆرەملێ ئاوارە بوون.

- 261 ناوەندی پەناگە و ئاواربوونی زۆرملێ کراونەتە ئامانج.

هەشتەم: برسیکردن و ڕێگریکردن لە هاوردەکردنی دەرمان و هاوکارییەکان:

- 139 ڕۆژە ئیسرائیل سەرجەم دەروازە سنوورییەکانی کەرتی غەززەی داخستووە.

- ئیسرائیل ڕێگریی لە 76 هەزار و 450 بارهەڵگریی هاوکارییە مرۆییەکان و سووتەمەنی کردووە بچێتە نێو کەرتەکە لە 139 ڕۆژی ڕابردوودا.

- 42 کۆگەی خۆراک لەلایەن ئیسرائیلەوە بۆردوومانکراون.

- 57 ناوەندی دابەشکردنی هاوکاری و خۆراک بە ئامانجگیراون.

- 121 جار کاروانەکانی هاوکاریی و باری مرۆیی کراوتە ئامانج.

- 877 کەس لە نۆری وەرگرتنی هاوکاری و خۆراک کوژراون لە ناوەندەکانی هاوکاریی "ئەمریکی - ئیسرائیلی" و پێنج هەزار و 666 کەس برینداربوون هاوکات 42 کەس بێسەروشوێنن.

- 650 هەزار منداڵ بەهۆی بەخۆراکی و برسێتی و کەمیی خۆراک مەترسیی مردنیان لەسەرە.

- 22 هەزار نەخۆش پێویستییان بە چارەسەرە لە دەرەوەی کەرتی غەززە، بەڵام ئیسرائیل ڕێگە بە دەرچوونیان نادات، هاوکات سێ هەزار نەخۆشی دیکەی جۆراوجۆر پێویستییان بە چارەسەرە لە دەرەوە.

- زیاتر لە 16 هەزار نەخۆش ڕێکارەکانی گواستنەوەی لە کەرتەکە بۆ دەرەوە تەواو کردووە، بەڵام ئیسرائیل ڕێگە بە دەرچوونیان نادات.

- 12 هەزار و 500 نەخۆشی شێرپەنجە مەترسیی مردنیان لەسەرە و پێویستیان بە چارەسەرە.

- 350 هەزار نەخۆشی درێژخایەن لە مەترسیدان بەهۆی ڕێگریی ئیسرائیل لە هاتنە ژوورەوەی دەرمان.

- 60 هەزار ئافرەتی دوو گیان مەترسییان لەسەرە بەهۆی نەبوونی پێداویستیی تەندروستی.

نۆیەم: ژێرخان و دامەزراوەی گشتی:

- 722 بیری ئاویی ناوەندی وێرانکراون و پەککەوتوون.

- 113 پرۆژەی ئاوی شیرین بە ئامانجگیراون.

- سێ هەزار و 780 کلیۆمەتر تۆڕی کارەبا لەنێو براون.

- دوو هەزار و 105 محاویلەی دابەشکردنی کارەبای ئاسمانی و زەمینی لەنێو براون.

- زیاتر لە ملیارێک و 88 کیلۆ وات کاتژمێر، ئەو بڕە کارەبایەی کەرتی غەززە بە درێژایی شەڕ لێی بێبەش کراوە.

- زیاتر لە 500 هەزار مەتر هێڵی تۆڕەکانی ئاو لەناوچوون.

- زیاتر لە 655 هەزار مەتر هێڵی تۆڕی ئاوەڕۆ لەناوچوون.

زیاتر لە سێ ملیۆن هێڵی تۆڕی ڕێگەوبان و جادە لەنێو براون.

- 236 بارەگای حکومی خاپوور کراون.

- 53 دامەزراوە و یاریگە و هۆڵی وەرزشی خاپوور کراون.

- 208 ناوچەی شوێنەواری و کەلەپووری بە ئامانجگیراون.

دەیەم: کشتوکاڵ و سەروەتی ئاژەڵی و ماسی:

- زیاتر لە دوو ملیار و 2 ملیۆن دۆلار بڕی زیانی ڕاستەوخۆیە لە کەرتی کشتوکاڵی بەهۆی جەنگەوە.

- لە کۆی 178 هەزار دۆنم؛ زیاتر لە 92%ی زەویی کشتوکاڵی بە تەواوی وێران کراون.

- هەزار و 218 بیری کشتوکاڵی وێران کراون و پەککەوتوون.

- 665 کێڵگەی مانگا و مەڕ و ماڵات و پەلەوەر وێران کراون.

- زیاتر لە 93 هەزار دۆنم زەویی چێنراو بە سەوزە بۆ تەنیا چوار هەزار دۆنم کەمیکردووە.

- زیاتر لە 85%ی گەرمخانەکان لە پارێزگاکانی کەرتی غەززە لەناوچوون.

- 405 هەزار تۆن بەرهەمی ساڵانەی سەوزە بۆ 28 هەزار تۆن کەمیکردووە.

- %100ی سامانی ماسی زیانی بەرکەوتووە لە ئەنجامی هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر ناوچەکانی ڕاوکردنی ماسی.