ژینگەی بەسرە؛ بانگەوازێک بۆ کردار پێش ئەوەی درەنگ بێت

ئاڤا نیوز

بەسرە، ناوەندێکی گرنگی ئابووری و نەوتی عێراقە، ڕووبەڕووی قەیرانێکی تەندروستی و ژینگەیی گەورە بووەتەوە، کە ژیانی هەزاران هاووڵاتی خستووەتە ژێر مەترسییەوە. بەپێی وتەی بەرپرسانی تەندروستی و ژینگەیی، پیسبوونی ژینگە ڕۆڵێکی سەرەکی دەبینێت لە زیادبوونی ژمارەی تووشبووانی شێرپەنجە و سستبوونی گورچیلە.

ژمارەکان وادەڵێن: بەسرە مانگانە 600 بۆ 700 حاڵەتی نوێی شێرپەنجە تۆمار دەکات، ژمارەی حاڵەتەکانی سستبوونی گورچیلە لە ساڵی ڕابردوودا گەیشتووەتە 20 بۆ 30 هەزار. ئەم ژمارانە شۆکهێنەرن و ئاماژە بە قەیرانێکی تەندروستی گەورە دەکەن، بەتایبەتی لەو ناوچانەی کە زیاتر پیسبوون تێیاندا زۆرە، وەک قورنە، زوبێر، خور زوبێر، ئەبو خەسیب، و تەنومە.

لێدوانە فەرمییەکان: عەلی عەبادی، سەرۆکی لیژنەی تەندروستی لە ئەنجوومەنی پارێزگای بەسرە، بە ئاڤا میدیای ڕاگەیاند، ژمارە ڕاگەیێنراوەکان ورد و دروستن و ڕەنگدانەوەی واقیعی تەندروستی خراپی پارێزگاکەن. ناوبراو ئاماژەی بەوەشکرد، "بەسرە بەهۆی ئەو پیسکەرە گازییانەی کە لەلایەن هەندێک لایەنی کاریگەری حکومەتەوە دەردەچن، لە دۆخێکی پشێوی تەندروستیدا دەژی و هیچ دەسەڵاتێک نییە کە بتوانێت چاودێرییەکی ڕاستەقینە بۆ ڕێگریکردن لە کارگاکان جێبەجێ بکات".

مەهدی تەمیمی، بەڕێوەبەری کۆمیسیۆنی مافەکانی مرۆڤ، بە ئاڤا میدیای ڕاگەیاند، "هۆکارەکانی پیسبوون فرەچەشن و ئاڵۆزن و بریتین لە سووتانی نەوت کە هەورێکی پیس دروست دەکات و تاوەکو 70 کیلۆمەتر چوارگۆشە لە باکوورەوە بە ناوەندی شاردا و تاوەکو دەوروبەری درێژ دەبێتەوە". جگە لەوەش، "پیسبوون لە ڕۆژئاوا و باشووری ڕۆژئاوا و باشووری شارەوە دێت و ماددە پیسکەرەکانی وەک گازی بەنزین و میسان و یەکەم ئۆکسیدی کاربۆن و دووەم ئۆکسیدی کاربۆن و ئۆکسیدەکانی گۆگرد و ماددە تیشکدەرەوەکانی وەک ڕادیۆم و مەگنیسیۆم و یۆرانیۆم لەخۆدەگرێت".

تەمیمی ئاماژەی بەوەشدا "پیسبوون تەنیا لە هەوادا نییە، بەڵکو ئاویش دەگرێتەوە کە بەهۆی ئاوەڕۆ و پاشماوە و سووتاندنی زبڵەوە بە میکرۆب و کیمیایی پیس دەبێت"، جگە لە "پیسکەرەکانی هەزاران مۆلیدەی کارەبا ڕۆژانە و بە بیابانبوون و نەبوونی سەوزایی، کە کاریگەری تەندروستی لەسەر دانیشتووانی پارێزگاکە دوو هێندە دەکات".

پێشبینییەکی مەترسیدار بۆ داهاتوو

عەلا هاشم بەدران، شارەزای ژینگە، بۆ ئاڤا میدیا جەختی لەوە کردەوە "بەسرە ڕووبەڕووی تەنگژەیەکی ژینگەیی و تەندروستی زۆر مەترسیدار بووەتەوە بەهۆی دەرهاویشتە پیشەسازی و گازییەکانی کارگە و کۆمپانیا وەبەرهێنەرەکان لە کێڵگە نەوتییەکان".  هۆشداریدا "ساڵانی داهاتوو لە نێوان 2030 و 2035دا، ڕێژەی تووشبوون بە شێرپەنجە زیاتر لە 100% بەرز دەبێتەوە بە بەراورد بە دۆخی ئێستا".

هەوڵەکان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی قەیرانەکە

عەلی عەبادی ڕایگەیاند، "لیژنەی تەندروستی لە ئێستادا لەسەر پلانێکی خێرا کار دەکات بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەم قەیرانە، کە بریتین لە ئەنجامدانی ڕووپێوێکی گشتگیر بۆ سەرجەم کارگە و کارخانەکانی پارێزگاکە بۆ هەڵسەنگاندنی دەرهاویشتەکان و مەترسییە تەندروستییە پەیوەندیدارەکان و جێبەجێکردنی ستانداردە تووندەکان بۆ چاودێری ژینگەیی و هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی تەندروستی بۆ دابینکردنی یەکە پزیشکییە گەڕۆکەکان بۆ زوو دەستنیشانکردنی نەخۆشییە درێژخایەنەکان و شێرپەنجە و دەستپێکردنی هەڵمەتی هۆشیاری تەندروستی چڕ بۆ دانیشتووان لەبارەی ڕێگاکانی خۆپارێزی لە پیسبوون و کەمکردنەوەی مەترسییە تەندروستییەکان".

ئەوەی پێویستە بیزانیت: کێشەی پیسبوونی ژینگە لە بەسرە کێشەیەکی فرە ڕەهەندە و پێویستی بە چارەسەرێکی گشتگیر و خێرا هەیە. لێدوانی بەرپرسان و شارەزایان ئاماژە بە قەیرانێکی تەندروستی و ژینگەیی مەترسیدار دەکەن کە ژیانی هاووڵاتیان دەخاتە مەترسییەوە و پێویستە حکومەتی ناوەندی و خۆجێی بە پەلە دەستوەردان بکەن بۆ ڕێگریکردن لە خراپتربوونی دۆخەکە و دابینکردنی ژینگەیەکی پاک و تەندروست بۆ دانیشتووانی بەسرە.